Wat is de juiste hulp bij echtscheidingen?
Het is een ietwat paniekerig klinkende mannenstem die ik aan de andere kant van de lijn hoor spreken. “Klopt het dat ik bij u terecht kan als het gaat om hulp bij echtscheiding of liever gezegd, helaas inmiddels een dreigende vechtscheiding? Ik val maar direct met de deur in huis want ondertussen ben ik ten einde raad. Van alles hebben we geprobeerd: werken aan onze communicatie, echtscheidingsbemiddeling, individuele gesprekken met goedwillende hulpverleners, hulp van vrienden en familie maar we schieten geen barst op. Sterker nog, we raken het zicht op daar waar het over zou moeten gaan, meer en meer kwijt. Nu heb ik van verschillende kanten gehoord dat u kennelijk een aanpak heeft die schijnt te werken…ehhh”.
Wat is bijzonder aan de SCHIPaanpak
Ik vermoed dat hij verwijst naar de SCHIPaanpak en spreek dit uit. Hij beaamt dit en stelt per omgaande de vraag: “Kunt u mij vertellen wat daar zo bijzonder aan is”? Ik haal even diep adem voordat ik losga in mijn uitleg. Het wil namelijk nog wel eens voorkomen dat mijn enthousiaste woordenstroom over de SCHIP-aanpak de toehoorder aan de andere kant van de lijn dusdanig overrompelt dat dit een averechts effect genereert.
Hulp bij echtscheiding
“Heeft u even tijd?” Zonder zijn reactie af te wachten steek ik van wal. “De SCHIPaanpak is een unieke aanpak voor relaties die zich in slecht weer bevinden en die in een (v)echtscheiding zijn beland. De aanpak is ontwikkeld vanuit het perspectief van rouw. Gelukkig is men het er de laatste jaren over eens dat echtscheiding rouw betekent. Rouw over de voorbije relatie. In de meeste gangbare aanpakken wordt dit wel erkend maar ligt de focus op de toekomst vanuit gedachte dat de partners moeten leren elkaar los te laten. De SCHIP-aanpak daarentegen zegt juist het omgekeerde. De ex-partners verliezen samen dezelfde relatie en zullen deze rouw daarom ook samen dienen te verwerken. De ex-partners zullen een andere verbinding met elkaar moeten aangaan. Een verbinding die recht doet aan de nieuw ontstane situatie. Het doel van de aanpak is te komen tot ‘partners in ouderschap’. Tijdens de relatie hebben de partners elkaar veelal gekwetst. Deze kwetsuren werken door in het proces van de echtscheiding en zorgen voor pijn en verdriet. Hierdoor ontstaan er conflicten over en weer. Het blijkt makkelijker om boos te zijn dan de pijn over het verlies van de relatie aan elkaar te tonen. Doorgaans hebben beide partners geen notie van waar hun ex last van heeft en mee worstelt. Wel gaan ze gebukt onder het gedrag dat daaruit voortvloeit. Veelal is het vertrouwen door emotionele afwezigheid of seksuele ontrouw tijdens de relatie zo beschadigd geraakt dat alles wat de partner doet of zegt door deze bril van wantrouwen wordt opgevat en geïnterpreteerd. Tijdens de SCHIP-aanpak gaan we terug naar het moment dat de relatie begon te schuiven. We reconstrueren wat de reden is van het mislopen van hun relatie. De SCHIP-aanpak vergt tijd en is niet, zoals we vandaag de dag vaak zien, een kortdurende oplossingsgerichte snel klaar methode. De SCHIP-aanpak neemt de tijd om de angel, dat wat in de schaduw heeft gestaan, dat wat er niet mag zijn maar er wel is, eruit te halen en aandacht te geven.”
Mijn ex is borderline / narcist
Het is even stil aan de andere kant van de lijn. “Dat herken ik deels. Maar in onze situatie ligt het toch iets anders. Mijn ex-partner is namelijk niet voor rede vatbaar. Om eens een voorbeeld te noemen: zij vindt mij geen goede vader. Ik schijn weinig inlevingsvermogen te hebben en erger: zij typeert mij als een narcist die alleen aan zichzelf denkt. Het wordt de hoogste tijd dat ze eens naar zichzelf gaat kijken met haar wisselende stemmingen. Ik heb het eens opgezocht op internet en wat mij inmiddels duidelijk is geworden is dat ze een echte borderliner is. Ik wil het allerbeste voor mijn kinderen en zal me er nooit maar dan ook nooit bij neerleggen dat ik ze slechts een nachtje per twee weken bij mij heb. Ik denk dat het een hele toer gaat worden om haar mee te krijgen naar uw aanpak. Graag maak ik eerst zelf een afspraak met u. Ik denk dat dit van belang is zodat u straks weet waar u mee van doen hebt”.
Ik heb het beste met mijn kind voor
Bovenstaand beschreven gesprek is exemplarisch voor de wijze waarop mensen zich veelal aanmelden. Er is van alles uit de kast getrokken om de akelige situatie vlot te trekken, de moedeloosheid en uitzichtloosheid is voelbaar en de schuld ligt bij de ander. Iedere ouder denkt zeker te weten dat hij of zij het beste voorheeft met het kind en dat de andere ouder een persoonlijkheidsstoornis heeft. Het conflict is voorliggend en daar loopt alle energie en tijd in weg. Het onderliggende verlies is uit het zicht verdwenen. Dat geldt overigens niet alleen voor de strijdende (ex)partners maar ook voor de betrokken hulpverleners. Alles is gericht op het oplossen van het conflict. De SCHIPaanpak daarentegen behelst een integrale benadering waardoor er zowel aandacht is voor het conflict als voor het verlies.
Situationele gekte
Hoewel het heel verleidelijk is om gehoor te geven aan zijn vraag eerst een individueel gesprek met hem in te plannen weet ik uit ervaring dat dit altijd een valse start oplevert. De (ex) -partner staat hierdoor namelijk direct op achterstand met alle gevolgen van dien. Het kost mij de nodige moeite en tijd om dit aan mijn beller uit te leggen. Ook de aanname dat zijn ex wellicht een persoonlijkheidsstoornis zou hebben blijkt vrij hardnekkig. Geduldig leg ik uit dat onder stress en dreiging ieder mens zich op den duur ‘gestoord’ gaat gedragen. Onze neuroses, waarmee we allemaal zijn behept, krijgen dan als het ware vrij spel. Wij noemen dit ‘situationele gekte’. Zodra de rust wederkeert, doorgaans wanneer er ruimte komt voor erkenning, gaan de meeste mensen zich weer ‘normaal’ gedragen. Als we de vechtende ex-partners moeten geloven zou heel scheidend Nederland een persoonlijkheidsstoornis hebben. Ieder weldenkend mens begrijpt dat deze aanname lichtelijk overtrokken is.
Ik voeg daar aan toe: “Maar mocht u desondanks zeker denken te weten dat dit bij u wel het geval is, adviseer ik altijd deze stoornis te laten vaststellen door een daartoe opgeleid en deskundig professional. Ik hoop van harte dat u uw (ex)-partner kunt motiveren voor de SCHIPaanpak. Ik zou haar verwijzen naar de site www.schipaanpak.nl en ze mag mij altijd bellen voor meer informatie”.
Om de tafel met je ex
Zo eindigt dit telefoongesprek. Ik mag hopen dat hij in staat is zijn (ex)-partner te motiveren om zich te verdiepen in de SCHIPaanpak. Er is moed voor nodig om met degene die jou, vanuit jouw perceptie zo diep heeft gekwetst en waarin je alle vertrouwen hebt verloren om de tafel te gaan zitten.
Vanuit mijn ervaring van de afgelopen twee jaar met al die (ex) -partners die wel het lef hadden dit traject met elkaar aan te gaan, weet ik dat er weinig anders op zit. Als we bedenken dat 40 % van de huidige relaties eindigt in een scheiding maar dat 60 % van de nieuwe relaties wederom daarin verzeilt, is de SCHIP-aanpak de investering meer dan waard. Indien de eerste relatie niet goed is afgehecht zal het ‘gedoe’ met de ex-partner de nieuwe relatie infecteren en ondermijnen. Voor relaties die in turbulent vaarwater zijn terecht gekomen blijkt de SCHIPaanpak eveneens het tij te kunnen keren. De vraag, wat is de juiste hulp bij relatieproblemen en (v)echtscheiding hoop ik hiermee te hebben beantwoord.
-Tineke Rodenburg-