Boek
Vechten voor je scheiding, schipbreuk geslaagd
In het boek ‘Vechten voor je scheiding, schipbreuk geslaagd’ wordt de recent ontwikkelde SCHIPaanpak gepresenteerd. Wij willen geenszins pretenderen de ultieme aanpak voor dit actuele vraagstuk voorhanden te hebben, maar we hebben als missie om van de ex-partners weer partners te maken maar nu in ouderschap. Hiermee verdient de Schipaanpak een serieuze plek tussen alle interventies die er inmiddels zijn.
Voor wie
Dit boek is bestemd voor psychotherapeuten, psychologen, maatschappelijk werkers, psychosociaal therapeuten, rouwtherapeuten die in aanraking komen met cliënten die in een echtscheiding terecht zijn gekomen. Daarnaast is dit boek helpend voor mediators en echtscheidingsadvocaten die cliënten begeleiden en ondersteunen tijdens het proces van hun echtscheiding. Zicht op de dynamiek tussen verlies en conflict, de impact van de postrelationele rouw en kennis van de SCHIPaanpak kan bijdragen aan een succesvolle mediation.
Geschreven vanuit de praktijk
Dit boek is gebaseerd op een lange ervaring met relatieproblemen en rouw na echtscheiding. Vanuit de aanname dat verlies en conflict nauw met elkaar verbonden zijn worden in hoofdstuk 2 en hoofdstuk 3 aanzienlijke delen uit ‘Rouwconflict’ overgenomen. Het SCHIP-model bouwt voort op het gedachtengoed van Rouwconflict (Uitslag & Rodenburg, 2013).
De opbouw van dit boek
Dit boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel is gericht op de toepassing van de SCHIPaanpak en het tweede deel fungeert als naslagwerk.
De SCHIPaanpak is een herstelmodel voor de verstoorde relatie van de ex-partners. De Schip-aanpak bestaat uit vijf fases waarlangs het therapeutische proces loopt: Fase 1 Samenkomen, Fase 2 Conflict en Verlies verheldering, Fase 3 Helpend horen, Fase 4 Integratie en Fase 5 Partnerschap. Aandacht voor de postrelationele rouw en herstel van vertrouwen zijn hierbij de kernelementen. Het doel van deze aanpak is de ex-partners dusdanig met elkaar te verbinden dat ze daarna in staat zijn om samen op te kunnen trekken in hun gezamenlijk ouderschap.
In hoofdstuk één wordt ingegaan op de vraag wat de verwachtingen en de behoeften waren bij het aangaan van de relatie en waar de relatie is gaan schuiven. Waarom eindigt een op de drie huwelijken in een echtscheiding? Wat zijn de risico’s om in een vechtscheiding terecht te komen? En wat zijn de gevolgen van de echtscheiding voor de fysieke en psychische gezondheid? Voor fase 1 van de SCHIPaanpak: Samenkomen, is het van belang samen stil te staan bij de betekenis die de relatie ooit voor de ex-partners had.
In hoofdstuk twee wordt ingegaan op de connectie tussen verlies en conflict, hun overeenkomsten en verschillen. Daarbij wordt uiteengezet hoe verlies en conflict tijdens en na de beëindiging van de relatie zich tot elkaar verhouden en hoe ze elkaar beïnvloeden. Tijdens een echtscheiding buitelen deze twee grootheden regelmatig over elkaar heen waardoor de ex-partners zichzelf moeilijk kunnen regisseren. De sociale context kan van invloed zijn op het proces van de echtscheiding. De betekenis van mediation en verliestherapie wordt belicht om duidelijk te krijgen wanneer welke van de twee veelal wordt ingezet en waarom ze niet altijd succesvol zijn. Voor fase twee van de SCHIPaanpak: Conflict en Verliesverheldering is het van belang om grip te krijgen op de ingewikkelde dynamiek tussen verlies en conflict waardoor de kans groter wordt dat de ex-partners elkaar beter begrijpen. Begrip is van belang voor fase drie van de SCHIPaanpak: Helpend Horen.
In hoofdstuk drie wordt aan de hand van het analyse model: het HART-model, de impact van de verloren relatie op de vier elementen van het HART, Houvast, Autonomie, Rechtvaardigheid en Toekomst, bij beide ex-partners in kaart gebracht. Daardoor wordt duidelijk wat de beschadigingen zijn die beiden hebben opgelopen. Omdat rouw over de relatie een volstrekt individueel proces is, kunnen de ex-partners verschillen in hun rouwreacties. Ook de fases van het rouwproces verlopen bij de ex-partners zelden synchroon. Inzicht hierin draagt in fase vier van de SCHIPaanpak, Integratie, bij aan het verwerken van het verlies en conflict. Daarna volgt fase vijf van de SCHIPaanpak; Partners, waarin gewerkt wordt aan het herstel van vertrouwen waarna de ex-partners hun voorbije relatie afsluiten en gezamenlijk kunnen optrekken als partners in ouderschap.
In hoofdstuk vier wordt de SCHIPaanpak uitgelegd. Aan de hand van twee casussen wordt de praktische toepassing beschreven in de verschillende fases van de SCHIPaanpak: Fase 1: Samenkomen, Fase 2: Conflict en verliesverheldering, fase 3: Helpend horen, Fase 4:, Integratie en Fase 5: Partners. Hierbij ligt de focus op het bergen van postrelationele rouw, het herstel van vertrouwen en het opnieuw met elkaar verbinden als partners in ouderschap. Voor herstel van vertrouwen is erkenning voor de aangedane kwetsuren en vergeving essentieel.
Er zijn veel theorieën die ten grondslag liggen aan de partnerkeuze. Om te kunnen begrijpen wat de dynamiek is tussen de ex-partners is kennis van interactiepatronen, hechtingsstijlen, collusie en coping van belang. Voor een goede ex-partnerrelatie is vertrouwen in elkaar essentieel. Er zijn vele oorzaken te benoemen waardoor dit vertrouwen geschonden kan zijn. De meest ontwrichtende hiervan is seksuele ontrouw.
In hoofdstuk vijf wordt aandacht geschonken aan de wijze waarop mensen verbinding aangaan. Hieraan liggen een aantal theorieën ten grondslag zoals complementaire, symmetrische en parallelle interactiepatronen, hechtingsstijlen in relatie tot de behoefte aan autonomie enerzijds en verbinding anderzijds en het fenomeen collusie. De verschillende coping stijlen bieden inzicht in ieders eigen, specifieke wijze van omgaan met problemen.
Bij de SCHIPaanpak is deze kennis bruikbaar om te begrijpen wat de dynamiek is in de ex-partnerrelatie.
In hoofdstuk zes wordt de impact van het geschonden vertrouwen op de ex-partnerrelatie belicht. Beschadigd vertrouwen als gevolg van seksuele ontrouw, blijkt een negatief effect te hebben op het proces van de echtscheiding en de ex-partnerrelatie. Het is van belang dat de scheidende paren de onderliggende motieven van de seksuele ontrouw helder krijgen. Dit vergroot de kans dat er ruimte komt voor wederzijdse compassie wat bij kan dragen aan herstel van vertrouwen. Dit is een belangrijke voorwaarde, in fase vijf van de SCHIPaanpak, om een nieuwe verbinding aan te kunnen gaan met de ex-partner.
In de bijlage is een uitgebreid overzicht opgenomen van de gestelde vragen en opdrachten per fase, rituelen en ontspanningsoefeningen die kunnen worden gebruikt tijdens de SCHIPaanpak.